ഭോപ്പാലില്‍ കണ്ണീര്‍ തോരുന്നില്ല
ഭോപ്പാലില്‍ കണ്ണീര്‍ തോരുന്നില്ല
ഭോ​പ്പാ​ൽ മ​ഹാ​ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ലെ ഇ​ര​ക​ൾ നീ​തി തേ​ടി വീ​ണ്ടും കോ​ട​തി​യി​ലേ​ക്ക്. സ​ർ​ക്കാ​ർ പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ച ന​ഷ്ട​പ​രി​ഹാ​ര​വും ആ​നു​കൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളും നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ടു​ന്ന ദ​യ​നീ​യാ​വ​സ്ഥ​യി​ലാ​ണ് മ​രി​ച്ചു ജീ​വി​ക്കു​ന്ന രോ​ഗി​ക​ൾ പ​ര​മോ​ന്ന​ത നീ​തി​പീ​ഠ​ത്തെ സ​മീ​പി​ക്കു​ന്ന​ത്. ഭോ​പ്പാ​ൽ ദു​ര​ന്ത ഫ​യ​ലു​ക​ൾ എ​ന്നേ​യ്ക്കു​മാ​യി മ​ട​ക്കി​യി​രി​ക്കെ കോ​ട​തി​ക്ക് എ​ന്തു ചെ​യ്യാ​നാ​കും എ​ന്ന​താ​ണ് ഇ​നി​യു​ള്ള ചോ​ദ്യം. മു​ൻ​പൊ​ക്കെ ന​ട​ത്തി​യ​തു​പോ​ലെ ഇ​ര​ക​ളു​ടെ ത​ല​യോ​ടു​ക​ൾ മാ​ന്തി​യെ​ടു​ത്ത് കു​ട്ട​യി​ലാ​ക്കി ഒ​രു വി​ഭാ​ഗം പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ത്തി​ലേ​ക്കു ക​ട​ക്കു​ക​യാ​ണ്.
കാ​ഴ്ച ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​വ​രും കി​ട​പ്പു​രോ​ഗി​ക​ളും ര​ക്തം ഛർ​ദി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​മൊ​ക്കെ​യാ​യി ഭോ​പ്പാ​ലി​ന്‍റെ പു​റ​ന്പോ​ക്കു കൂ​ര​ക​ളി​ൽ മ​ര​ണ​ത്തോ​ടു മ​ല്ലി​ടു​ന്ന​വ​രാ​ണ് ഈ ​സ​മൂ​ഹം. ലോ​കം സാ​ക്ഷ്യം വ​ഹി​ച്ച ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ വി​ഷ​വാ​ത​ക ദു​ര​ന്തം 33 വ​ർ​ഷം പി​ന്നി​ടു​ന്പോ​ഴും നി​ല​വി​ളി ശ​മി​ക്കു​ന്നി​ല്ല, പോ​രാ​ട്ടം അ​വ​സാ​നി​ക്കു​ന്നു​മി​ല്ല.

1984 ഡി​സം​ബ​ർ മൂ​ന്നി​ലെ ത​ണു​​റ​ഞ്ഞ രാ​ത്രി യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് കീ​ട​നാ​ശി​നി ക​ന്പ​നി​യു​ടെ കു​ഴ​ലു​ക​ൾ പൊ​ട്ടി​ച്ചീ​റ്റി​യ വി​ഷ​വാ​ത​കം ശ്വ​സി​ച്ച് ഹൃ​ദ​യ​വും ത​ല​ച്ചോ​റും പൊ​ട്ടി​മ​രി​ച്ചു​വീ​ണ​ത് 3200 പേ​രാ​ണ്. തു​ട​ർ ദി​വ​സ​ങ്ങ​ളി​ലും മ​ര​ണം താ​ണ്ഡ​വ​മാ​ടി. കാ​ഴ്ച​യും ബോ​ധ​വും ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​വ​ർ ഇ​തി​ന്‍റെ പ​തി​ൻ​മ​ട​ങ്ങ്. അ​ന്നു മു​ത​ൽ ഇ​വി​ടെ ചാ​പി​ള്ള​ക​ളും വൈ​ക​ല്യ​മു​ള്ള​വ​രും വൈ​രൂ​പ്യം നി​റ​ഞ്ഞ​വ​രും ജ​നി​ച്ചു​വീ​ഴു​ന്നു. ഭോ​പ്പാ​ലി​ലെ മ​ണ്ണും വാ​യു​വും വെ​ള്ള​വും ഇ​ക്കാ​ല​ത്തും വി​ഷ​ലി​പ്ത​മാ​ണ്.

25 വ​ർ​ഷം നീ​ണ്ട വ്യ​വ​ഹാ​ര​ങ്ങ​ൾ​ക്കൊ​ടു​വി​ൽ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ഭാ​ര​ത​സ​ർ​ക്കാ​രി​ന് 470 മി​ല്യ​ണ്‍ ഡോ​ള​ർ ന​ൽ​കി കേ​സ് എ​ന്ന​ന്നേ​ക്കു​മാ​യി ഒ​ത്തു​തീ​ർ​ക്കാ​ൻ 1989 ഫെ​ബ്രു​വ​രി​യി​ൽ സു​പ്രീം കോ​ട​തി ഉ​ത്ത​ര​വി​ട്ടി​രു​ന്നു. മ​രി​ച്ച​വ​ർ​ക്ക് 72000 രൂ​പ, പ​രി​ക്കേ​റ്റ​വ​ർ​ക്ക് 2000 രൂ​പ എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ​യാ​രു​ന്നു ന​ഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം. ഒ​രു ജ​ൻ​മം ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട ജ​ന​ത ത​ള​രാ​തെ പ്ര​ക്ഷോ​ഭ​ഭൂ​മി​ക​യി​ൽ ഉ​റ​ച്ചു​നി​ന്നു.

യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ഇ​ന്ത്യാ ലി​മി​റ്റ​ഡി​ന്‍റെ കീ​ട​നാ​ശി​നി ക​ന്പ​നി​യി​ൽ നി​ന്നു ചോ​ർ​ന്ന
മീ​തൈ​ൽ ഐ​സോ​സ​യ​നേ​റ്റ് വി​ഷ​വാ​ത​കം ശ്വ​സി​ച്ച് പി​ട​ഞ്ഞു​മ​രി​ച്ചു​വീ​ണ​വ​രു​ടെ ന​ഷ്ട​പ​രി​ഹാ​ര​ത്തു​ക 10 ല​ക്ഷം രൂ​പ​യാ​ക്കി ഉ​യ​ർ​ത്താ​ൻ 2010ൽ ​കേ​ന്ദ്ര സ​ർ​ക്കാ​ർ തീ​രു​മാ​നി​ച്ചു. ഈ ​തു​ക വൈ​കു​ന്ന സാ​ഹ​ച​ര്യ​ത്തി​ലാ​ണ് തോ​ൽ​ക്കാ​ൻ മ​ന​സി​ല്ലാ​ത്ത കി​ട​പ്പു​രോ​ഗി​ക​ൾ കോ​ട​തി ക​യ​റു​ന്ന​ത്.

1986 സെ​പ്തം​ബ​റി​ൽ ഭോ​പ്പാ​ൽ ജി​ല്ലാ കോ​ട​തി​യി​ൽ കേ​ന്ദ്ര​സ​ർ​ക്കാ​ർ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ക​ന്പ​നി​ക്കെ​തി​രെ മൂ​ന്ന് ബി​ല്യ​ണ്‍ ഡോ​ള​ർ ന​ഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം ആ​വ​ശ്യ​പ്പെ​ട്ടു കേ​സ് കൊ​ടു​ത്തു. അ​മേ​രി​ക്ക​ൻ ക​ന്പ​നി​യാ​യ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ഒ​രി​ക്ക​ൽ​പ്പോ​ലും ഈ ​ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ന്‍റെ ഉ​ത്ത​ര​വാ​ദി​ത്വം ഏ​റ്റെ​ടു​ക്കാ​ൻ ത​യാ​റാ​യി​ല്ല. നാ​ലു ല​ക്ഷ​ത്തി​ലേ​റെ പ​രാ​തി​ക​ളാ​ണ് വി​വി​ധ കാ​ല​ങ്ങ​ളാ​യി ഈ ​സ്ഥാ​പ​ന​ത്തി​നെ​തി​രെ വി​വി​ധ കോ​ട​തി​ക​ളി​ൽ സ​മ​ർ​പ്പി​ക്ക​പ്പെ​ട്ട​ത്. ഇ​ന്നും ഇ​ര​ക​ളു​ടെ തീ​ർ​പ്പാ​ക്കാ​ത്ത കേ​സു​ക​ൾ കോ​ട​തി​ക​ളി​ലും കോ​ട​തി വ​രാ​ന്ത​ക​ളി​ലും കെ​ട്ടി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്നു. ന​ഗ​ര​ത്തി​ലെ 36 വാ​ർ​ഡു​ക​ളി​ൽ കൂ​ര​ക​ളി​ലും ക​ട​ത്തി​ണ്ണ​ക​ളി​ലു​മാ​യി ഈ ​ഇ​ര​ക​ൾ ന​ര​കി​ക്കു​ക​യാ​ണ്.

ഭോ​പ്പാ​ലി​ൽ മാ​ര​ക​രോ​ഗ​ങ്ങ​ളും വൈ​ക​ല്യ​ങ്ങ​ളും സം​ഭ​വി​ച്ച് ഇ​ന്നും ജീ​വി​ക്കു​ന്ന​വ​ർ 2.4 ല​ക്ഷം പേ​രാ​ണ്. മ​നു​ഷ്യാ​വ​കാ​ശ​പ​ര​മാ​യ ആ​നു​കൂ​ല്യ​ങ്ങ​ളെ​ല്ലാം ചേ​രി​വാ​സി​ക​ളാ​യ ഇ​വ​ർ​ക്കു നി​ഷേ​ധി​ക്ക​പ്പെ​ട്ടി​രി​ക്കു​ന്നു.

ജ​നി​ത​ക​മാ​യി​പ്പോ​ലും വേ​ട്ട​യാ​ടു​ന്ന മാ​ര​ക​വി​ഷ​വാ​ത​കം ശ്വ​സി​ച്ച്് മാ​റാ​രോ​ഗി​ക​ളാ​യി​ത്തീ​ർ​ന്ന​വ​രു​ടെ ആ​ദ്യ​​ല​മു​റ ഇ​പ്പോ​ഴും ഭോ​പ്പാ​ലി​ൽ അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്നു.
പ​ല​രും അ​ന്ധ​രാ​യി. ക​ര​ളും വൃ​ക്ക​യും ത​ല​ച്ചോ​റും ശ്വാ​സ​കോ​ശ​വു​മൊ​ക്കെ ത​ക​രാ​റി​ലാ​യ​വ​ർ വേ​റെ. ഗ​ർ​ഭാ​വ​സ്ഥ​യി​ലി​രു​ന്ന കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളും ജീ​വ​നോ​ടെ പി​റ​ന്നു​വീ​ണ കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളി​ൽ ന​ല്ലൊ​രു ഭാ​ഗ​വും മ​ര​ണ​ത്തി​ന് കീ​ഴ​ട​ങ്ങി. ഗ​ർ​ഭ​സ്ഥ​ശി​ശു​മ​ര​ണ​നി​ര​ക്ക് മു​ന്നൂ​റ് ശ​ത​മാ​ന​വും ന​വ​ജാ​ത​ശി​ശു​മ​ര​ണ​നി​ര​ക്ക്്് 200 ശ​ത​മാ​ന​വും ആ​യി ഉ​യ​ർ​ന്നെ​ന്നാ​ണ് ക​ണ​ക്ക്.
അ​മേ​രി​ക്ക ആ​സ്ഥാ​ന​മാ​യു​ള്ള യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് കോ​ർ​പ്പ​റേ​ഷ​ന്‍റെ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ഘ​ട​ക​മാ​യ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ഇ​ന്ത്യാ ലി​മി​റ്റ​ഡി​ന്‍റെ ഉ​ട​മ​സ്ഥ​ത​യി​ലാ​ണ് കീ​ട​നാ​ശി​നി​ക്ക​ന്പ​നി പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്്. അ​പ​ക​ട​ത്തി​ന് ക​ന്പ​നി​യു​ടേ​താ​യ വ്യാ​ഖ്യാ​നം ന​ൽ​കു​ന്ന​തി​ന് ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ​ത്തി​യ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ക​ന്പ​നി ചെ​യ​ർ​മാ​നും സി​ഇ​ഒ​യു​മാ​യ വാ​റ​ൻ ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​ണ്‍ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡി​ന്‍റെ ഗ​സ്റ്റ് ഹൗ​സി​ൽ വീ​ട്ടു​ത​ട​ങ്ക​ലി​ലാ​യി. എ​ന്നാ​ൽ ഒ​ട്ടും വൈ​കാ​തെ 25000 രൂ​പ ജാ​മ്യ തു​ക കെ​ട്ടി​വ​ച്ച് ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​ൻ പു​റ​ത്തി​റ​ങ്ങി​യ​ശേ​ഷം അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ലേ​ക്ക് പ​റ​ന്നു. ഒ​ന്നാം പ്ര​തി ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​നു​വേ​ണ്ടി ഇ​ന്ത്യ പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച എ​ണ്ണ​മ​റ്റ വാ​റ​ണ്ടു​ക​ളെ​ല്ലാം പാ​ഴ്ക്ക​ട​ലാ​സു​ക​ളാ​യി. മൂ​ന്ന് വ​ർ​ഷ​ത്തി​നു​ശേ​ഷം സി​ബി​ഐ ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സനും ക​ന്പ​നി​ക്കു​മെ​തി​രേ കേ​സ് ഫ​യ​ൽ ചെ​യ്തു. പ​ല​ത​വ​ണ സ​മ​ൻ​സ് അ​യ​ച്ചെ​ങ്കി​ലും ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​ൻ ഹാ​ജ​രാ​യി​ല്ല. തു​ട​ർ​ന്ന് ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​നെ പി​ടി​കി​ട്ടാ​പ്പു​ള്ളി​യാ​യി പ്ര​ഖ്യാ​പി​ച്ചു.

2014 ഒ​ക്ടോ​ബ​ർ 29നു ​ആ​ൻ​ഡേ​ഴ്സ​ണ്‍ അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ മ​രി​ച്ച​തോ​ടെ കേ​സി​ൽ പ്ര​തി എ​ന്നൊ​രാ​ൾ ഇ​ല്ലാ​താ​വു​ക​യും ചെ​യ്തു. 34 വ​ർ​ഷം മു​ൻ​പ് കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ഫാ​ക്ട​റി അ​ട​ച്ചു​പൂ​ട്ട​പ്പെ​ട്ട അ​തേ അ​വ​സ്ഥ​യി​ൽ ഉ​റ​ങ്ങു​ന്ന രാ​ക്ഷ​സ​നാ​യി ഇ​പ്പോ​ഴും അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്നു.
2010 ജൂ​ണി​ൽ ക​ന്പ​നി​യി​ലെ ഇ​ന്ത്യാ​ക്കാ​രാ​യ ഏ​ഴ് ഉ​ദ്യോ​ഗ​സ്ഥ​ർ​ക്ക്് ര​ണ്ടു​വ​ർ​ഷം ത​ട​വും ര​ണ്ടാ​യി​രം ഡോ​ള​ർ വീ​തം പി​ഴ​യും ചു​മ​ത്തി ഭോ​പ്പാ​ൽ കോ​ട​തി ശി​ക്ഷ​വി​ധി​ച്ച​ത​ല്ലാ​തെ മ​റ്റൊ​രു ന​ട​പ​ടി​യും ഉ​ണ്ടാ​യി​ല്ല. ദു​ര​ന്തം ന​ട​ന്ന് പ​ത്തു​വ​ർ​ഷം ക​ഴി​ഞ്ഞ​പ്പോ​ൾ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡി​ന്‍റെ ഫാ​ക്ട​റി​യു​ടെ ഉ​ട​മ​സ്ഥാ​വ​കാ​ശം മ​ക​ലി​യോ​ഡ് റ​സ​ൽ എ​ന്ന ക​ന്പ​നി​ക്ക് വി​റ്റു. 2001ൽ ​ഡോ​വ് കെ​മി​ക്ക​ൽ ക​ന്പ​നി വാ​ങ്ങി. എ​ന്നാ​ൽ ഭോ​പ്പാ​ൽ കേ​സു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട്് പി​ന്നീ​ട് കോ​ട​തി​യി​ൽ ഹാ​ജ​രാ​കാ​ൻ ഈ ​ക​ന്പ​നി ത​യാ​റാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല.

പു​ക പോ​ലെ പ​ട​ർ​ന്ന വി​ഷ​ക്കാ​റ്റി​ൽ അ​ന്നു ശ്വാ​സം കി​ട്ടാ​തെ ത​ല​ത​ല്ലി മ​രി​ച്ച​വ​രെ​ല്ലാം പ​ര​മ​ദ​രി​ദ്ര​രാ​യി​രു​ന്നു. ഭി​ക്ഷാ​ട​ക​ർ, റി​ക്ഷാ​വ​ലി​ക്കാ​ർ, ചു​മ​ട്ടു​കാ​ർ, വ​ഴി​യോ​ര​ക്ക​ച്ച​വ​ട​ക്കാ​ർ, ചേ​രി​വാ​സി​ക​ൾ തു​ട​ങ്ങി​യ​വ​ർ. മ​ര​ണ​ത്തി​നി​ര​യാ​യ അ​ഞ്ഞു​റു പേ​ർ ര​ക്ഷി​താ​ക്ക​ൾ​ക്കൊ​പ്പം വ​ഴി​യി​ൽ ഉ​റ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ന്ന കു​ഞ്ഞു​ങ്ങ​ളാ​യി​രു​ന്നു.
ദു​ര​ന്ത​ത്തി​നു​ശേ​ഷം സ​ർ​ക്കാ​ർ ത​ല​ത്തി​ൽ വാ​ഗ്ദാ​ന​ങ്ങ​ളു​ടെ പെ​രു​മ​ഴ ത​ന്നെ​യു​ണ്ടാ​യി ഇ​വി​ടെ. പു​ന​ര​ധി​വാ​സ​പ​ദ്ധ​തി​ക​ൾ, ന​ഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം, ഇ​ട​ക്കാ​ലാ​ശ്വാ​സം, ചി​കി​ത്സാ​സൗ​ക​ര്യ​ങ്ങ​ൾ, തൊ​ഴി​ൽ അ​ങ്ങ​നെ പ​ല​തും. ആ​ദ്യ​ഘ​ട്ട​ത്തി​ൽ മാ​സം 200 രൂ​പ വീ​ത​മാ​യി​രു​ന്നു സ​ഹാ​യം. 1990ൽ ​ഇ​തും നി​ല​ച്ചു. ഇ​വി​ടെ ചോ​ര​യും നീ​രും വ​റ്റി ജീ​വി​ക്കു​ന്ന അ​മ്മ​മാ​രു​ടെ മു​ല​പ്പാ​ലി​ൽ മെ​ർ​ക്കു​റി, ഈ​യം, ഓ​ർ​ഗാ​നോ ക്ലോ​റി​ൻ എ​ന്നി​വ​യു​ടെ സാ​ന്നി​ധ്യം വ​രെ​യും ശാ​സ്ത്ര​ലോ​കം ക​ണ്ടെ​ത്തി​യി​രു​ന്നു. ലോ​ക​മാ​ധ്യ​മ​ങ്ങ​ളി​ൽ ഇ​ത് സെ​ൻ​സി​റ്റീ​വ് വാ​ർ​ത്ത​യാ​യ​ത​ല്ലാ​തെ ഇ​വ​ർ​ക്ക് ആ​ശ്വാ​സ​മാ​യി ഒ​രു ക​ര​വും ഉ​യ​ർ​ന്നു​പൊ​ങ്ങി​യി​ല്ല. തി​മി​രം, കാ​ൻ​സ​ർ, ത​ള​ർ​ച്ച, വി​ഷാ​ദം, പ​നി എ​ന്നി​ങ്ങ​നെ ഓ​രോ കൂ​ര​യി​ലും ഒ​ന്നോ അ​തി​ലേ​റെ​യോ ര​ക്ത​സാ​ക്ഷി​ക​ൾ.


1926-ൽ ​എ​വ​റെഡി ക​ന്പ​നി ഇ​ന്ത്യാ ലി​മി​റ്റ​ഡ് എ​ന്ന ബാ​റ്റ​റി നി​ർ​മ്മാ​ണ ശാ​ല ആ​രം​ഭി​ക്കു​ന്ന​തോ​ടെ​യാ​ണ് യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ഇ​ന്ത്യാ ലി​മി​റ്റ​ഡ് ഇ​വി​ടെ കാ​ൽ​കു​ത്തു​ന്ന​ത്.
1949-ൽ ​എ​വ​റെ​ഡി ക​ന്പ​നി നാ​ഷ​ണ​ൽ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ക​ന്പ​നി എ​ന്ന പു​തി​യ പേ​ര് സ്വീ​ക​രി​ച്ചു. 1955-ൽ ​പ​ബ്ലി​ക് ലി​മി​റ്റ​ഡ് ക​ന്പ​നി​യാ​യി ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ ആ​ദ്യ ഡ്രൈ​സെ​ൽ ക​ന്പ​നി​യാ​യി തു​ട​ങ്ങി​യ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് പി​ന്നീ​ട് കീ​ട​നാ​ശി​നി നി​ർ​മാ​ണ​ത്തി​ലേ​ക്ക് ക​ട​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. 1969-ലാ​ണ് യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് കോ​ർ​പ്പ​റേ​ഷ​ൻ ഭോ​പ്പാ​ലി​ൽ പ്ലാ​ന്‍റ് സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്ന​ത്. മീ​ഥൈ​ൽ ഐ​സോ സ​യ​നൈ​റ്റ് ഉ​പ​യോ​ഗി​ച്ച് സെ​വി​ൻ എ​ന്ന നാ​മ​ത്തി​ൽ കാ​ർ​ബ​റി​ൽ എ​ന്ന രാ​സ​വ​സ്തു ഉ​ണ്ടാ​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു ക​ന്പ​നി. തു​ട​ക്ക​ത്തി​ൽ അ​സം​സ്കൃ​ത വ​സ്തു​ക്ക​ൾ അ​മേ​രി​ക്ക​യി​ൽ നി​ന്നും ഇ​റ​ക്കു​മ​തി ചെ​യ്യു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു.

അ​പ​ക​ട​ത്തി​ൽ​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ ആ​ശ്രി​ത​ർ​ക്കും ര​ക്ഷ​പെ​ട്ട​വ​ർ​ക്കും ക​ന്പ​നി ന​ൽ​കേ​ണ്ട സാ​ന്പ​ത്തി​ക ന​ഷ്ട​പ​രി​ഹാ​രം ഇ​നി​യും ജീ​വി​ച്ചി​രി​ക്കു​ന്ന 1200 പേ​ർ​ക്കും ല​ഭ്യ​മാ​യി​ട്ടി​ല്ല. സം​ഭ​വ​വു​മാ​യി ബ​ന്ധ​പ്പെ​ട്ട് 1989 ലെ ​കോ​ട​തി വി​ധി ന​ട​പ്പാ​ക്ക​ണ​മെ​ന്നാ​ണ് ഇ​ര​ക​ളു​ടെ ആ​വ​ശ്യം.
1984 മു​ത​ൽ 2000 വ​രെ​യു​ള്ള കാ​ല​യ​ള​വി​ൽ ദു​ര​ന്ത​ത്തെ​ത്തു​ട​ർ​ന്ന് മ​രി​ക്കു​ന്ന​വ​രു​ടെ എ​ണ്ണം 20,000 ആ​യി ഉ​യ​ർ​ന്നു. ദു​രി​ത​ത്തി​ന്‍റെ ബാ​ക്കി പ​ത്ര​മാ​യ ജീ​വി​ത​ങ്ങ​ളു​ടെ എ​ണ്ണം അ​ഞ്ച് ല​ക്ഷ​ത്തോ​ള​മാ​കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ​ഗ്ലോ​ബ​ൽ ടോ​ക്സി​ക് ഹോ​ട്ട് സ്പോ​ട്ട് എ​ന്നാ​ണ് ഗ്രീ​ൻ​പീ​സ് പ്ര​സ്ഥാ​നം ഭോ​പ്പാ​ലി​നെ വി​ളി​ക്കു​ന്ന​ത്. അ​ങ്ങ​നെ വി​ശേ​ഷി​പ്പി​ക്കാ​ൻ കാ​ര​ണം പ​ല​താ​ണ്. ദു​ര​ന്ത​ത്തി​നു​ശേ​ഷം 350 മെ​ട്രി​ക് ട​ണ്‍ രാ​സ​മാ​ലി​ന്യ​മാ​ണ് ഫാ​ക്ട​റി വ​ള​പ്പി​ൽ അ​ടി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി​യ​ത്. 2013ൽ ​അ​വി​ട​ത്തെ മ​ണ്ണി​ൽ അ​വ​ശേ​ഷി​ക്കു​ന്ന 10ട​ണ്‍ വി​ഷ​മാ​ലി​ന്യം ഭോ​പ്പി​​ലി​ൽ നി​ന്ന് 225 കി​ലോ​മീ​റ്റ​ർ അ​ക​ലെ ധ​ർ ജി​ല്ല​യി​ലെ സ്വ​കാ​ര്യ നീ​റ്റു​ചൂ​ള​യി​ൽ വ​ച്ച് മ​ധ്യ​പ്ര​ദേ​ശ് സ​ർ​ക്കാ​ർ ക​ത്തി​ച്ചു​തു​ട​ങ്ങി. 2012ൽ ​സു​പ്രീം​കോ​ട​തി പു​റ​പ്പെ​ടു​വി​ച്ച വി​ധി​യെ തു​ട​ർ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു ഈ ​നീ​ക്കം. നാ​ല് കൂ​റ്റ​ൻ ട്ര​ക്കു​ക​ളി​ലാ​യാ​ണ് പ​ത്ത് ട​ണ്‍ മാ​ലി​ന്യ​ങ്ങ​ൾ കൊ​ണ്ടു​പോ​യ​ത്. പ്ര​ക്ഷോ​ഭം ശ​ക്ത​മാ​യ​തോ​ടെ ഈ ​നീ​ക്കം സ​ർ​ക്കാ​രി​ന് അ​വ​സാ​നി​പ്പി​ക്കേ​ണ്ടി​വ​ന്നു.ഇ​ന്നും 300 മെ​ട്രി​ക് ട​ണ്‍ മാ​ലി​ന്യ​മാ​ണ് കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ഫാ​ക്ട​റി വ​ള​പ്പി​ൽ കു​മി​ഞ്ഞു​കൂ​ടി​ക്കി​ട​ക്കു​ന്ന​ത്. 2004ൽ ​മ​ണ്ണ് പ​രി​ശോ​ധ​ന ന​ട​ത്തി​യ ശേ​ഷം ഒ​രു സ​ന്ന​ദ്ധ സം​ഘ​ട​ന മ​ധ്യ​പ്ര​ദേ​ശ് ഹൈ​ക്കോ​ട​തി​യെ സ​മീ​പി​ച്ചി​രു​ന്നെ​ങ്കി​ലും മാ​ലി​ന്യം സം​സ്ക​രി​ക്കാ​നു​ള്ള ന​ട​പ​ടി​ക​ൾ പൂ​ർ​ത്തി​യാ​ക്കാ​ൻ സാ​ധി​ച്ചി​രു​ന്നി​ല്ല. പ​രി​സ്ഥി​തി സം​ഘ​ട​ന​ക​ളു​ടെ എ​തി​ർ​പ്പാ​യി​രു​ന്നു കാ​ര​ണം.

പി​ന്നീ​ട് മാ​ലി​ന്യം പീ​തം​പു​രി​ൽ ഇ​ൻ​സി​ന​റേ​റ്റ് ചെ​യ്യാ​ൻ കോ​ട​തി ഉ​ത്ത​ര​വി​ട്ടി​രു​ന്നു. എ​ന്നാ​ൽ, ഇ​ൻ​സി​ന​റേ​റ്റ് ചെ​യ്യു​ന്ന​തും പ​രി​സ​ര​വാ​സി​ക​ളെ ബാ​ധി​ക്കു​മെ​ന്നു ചൂ​ണ്ടി​ക്കാ​ട്ടി മ​റ്റൊ​രു സം​ഘ​ട​ന എ​തി​ർ​ത്തു. തു​ട​ർ​ന്ന് ഗു​ജ​റാ​ത്തി​ലെ അ​ങ്ക​ലേ​ശ്വ​റി​ൽ ഇ​ൻ​സി​ന​റേ​റ്റ് ചെ​യ്യാ​നാ​യി ഉ​ത്ത​ര​വ്. അ​വി​ടെ​യും ശ​ക്ത​മാ​യ എ​തി​ർ​പ്പു​ണ്ടാ​യി.

ഗു​ജ​റാ​ത്ത് സ​ർ​ക്കാ​ർ സു​പ്രീം കോ​ട​തി​യെ സ​മീ​പി​ച്ചു. നാ​ഗ്പു​രി​ലെ ഡി​ആ​ർ​ഡി​ഒ സം​വി​ധാ​ന​ത്തി​ൽ ഇ​ൻ​സി​ന​റേ​റ്റ് ചെ​യ്യാ​നാ​ണ് സു​പ്രീം കോ​ട​തി നി​ർ​ദേ​ശി​ച്ച​ത്. മ​ഹാ​രാ​ഷ്ട്ര​യി​ലെ സം​ഘ​ട​ന​ക​ൾ ഇ​തി​നെ എ​തി​ർ​ത്തു. തു​ട​ർ​ന്ന്, ജ​ർ​മ​നി​യി​ൽ മാ​ലി​ന്യം സം​സ്ക​രി​ക്കാ​മെ​ന്ന് അ​വി​ടെ​നി​ന്നു​ള്ള ഒ​രു സ്ഥാ​പ​നം സ​മ്മ​തി​ച്ചെ​ങ്കി​ലും, പ്രാ​ദേ​ശി​ക എ​തി​ർ​പ്പ് കാ​ര​ണം അ​വ​രും പി​ൻ​മാ​റി.

കാ​ർ​ഷി​ക രാ​ജ്യ​മാ​യ ഇ​ന്ത്യ കീ​ട​നാ​ശി​നി​യു​ടെ വ​ൻ വി​പ​ണി​യാ​വും എ​ന്നാ​യി​രു​ന്നു യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് സ്ഥാ​പി​ക്കു​ന്പോ​ൾ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ക​ന്പ​നി​യു​ടെ പ്ര​തീ​ക്ഷ. പ്ര​തി​വ​ർ​ഷം 5000 ട​ണ്‍ സെ​വി​ൻ നി​ർ​മി​ക്കാ​നാ​യി​രു​ന്നു ഭാ​ര​ത സ​ർ​ക്കാ​ർ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡി​ന് അ​നു​മ​തി ന​ൽ​കി​യി​രു​ന്ന​ത്. എ​ന്നാ​ൽ ഇ​ന്ത്യ​യി​ലെ വാ​ർ​ഷി​ക വി​പ​ണ​നം 2000 ട​ണ്ണി​ൽ കൂ​ടു​ത​ലാ​വി​ല്ല എ​ന്ന​റി​യാ​വു​ന്ന ഇ​ന്ത്യ​ൻ പ്ര​തി​നി​ധി വ​ള​രെ ചെ​റി​യ ഒ​രു ഉ​ത്പാ​ദ​ന​ശാ​ല നി​ർ​മ്മി​ക്കാ​നു​ള്ള ഉ​പ​ദേ​ശ​മാ​ണ് മാ​തൃ​ക​ന്പ​നി​ക്കു ന​ൽ​കി​യ​ത്. എ​ന്നാ​ൽ ഈ ​നി​ർ​ദേ​ശം കാ​റ്റി​ൽ​പ്പ​റ​ത്തി ഏ​റ്റ​വും വ​ലി​യ ഒ​രു ഉ​ത്പാ​ദ​ന​ശാ​ല ത​ന്നെ നി​ർ​മി​ക്കാ​ൻ യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് കോ​ർ​പ്പ​റേ​ഷ​ൻ തീ​രു​മാ​നി​ക്കു​ക​യാ​യി​രു​ന്നു. ഇ​താ​ണ് ദു​ര​ന്ത​ത്തി​ന് വ്യാ​പ്തി​യേ​റാ​ൻ കാ​ര​ണ​മാ​യ​ത്.

51 ശ​ത​മാ​നം ഓ​ഹ​രി ഉ​ട​മ​സ്ഥ​ത യൂ​ണി​യ​ൻ കാ​ർ​ബൈ​ഡ് ക​ന്പ​നി​ക്കും 49 ശ​ത​മാ​നം ഓ​ഹ​രി ഇ​ന്ത്യ​ൻ പൊ​തു​മേ​ഖ​ലാ​സ്ഥാ​പ​ന​ങ്ങ​ൾ​ക്കും ആ​യി​രു​ന്നു. ഇ​വി​ടെ നി​ന്ന് കാ​ർ​ബാ​റി​ൽ (സെ​വി​ൻ) എ​ന്ന കീ​ട​നാ​ശി​നി ഉ​ത്പാ​ദി​പ്പി​ച്ചു പോ​ന്നു. കാ​ർ​ബാ​റി​ൽ ഉ​ത്പാ​ദ​ന​ത്തി​നു​പ​യോ​ഗി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒ​രു രാ​സ​വ​സ്തു​വാ​ണ് മീ​ഥൈ​ൽ ഐ​സോ​സ​യ​നേ​റ്റ്. 1979-ൽ ​മീ​ഥൈ​ൽ ഐ​സോ​സ​യ​നേ​റ്റ് ഉ​ത്പാ​ദ​ന​വി​ഭാ​ഗം കൂ​ടി ഈ ​വ്യ​വ​സാ​യ​ശാ​ല​യോ​ട് ചേ​ർ​ത്തു. എ​ന്താ​ണ് 1984 ഡി​സം​ബ​ർ ര​ണ്ടി​നു രാ​ത്രി ഫാ​ക്ട​റി​യി​ൽ സം​ഭ​വി​ച്ച​ത് ? 42 ട​ണ്‍ മീ​തൈ​ൽ ഐ​സോ​സ​യ​നേ​റ്റ് സൂ​ക്ഷി​ച്ചി​രു​ന്ന ഒ​രു സം​ഭ​ര​ണി​യി​ലേ​ക്ക് വ​ൻ​തോ​തി​ൽ വെ​ള്ളം ക​യ​റി.

അ​പ്പോ​ൾ ന​ട​ന്ന രാ​സ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം മൂ​ലം സം​ഭ​ര​ണി​യി​ലെ താ​പ​നി​ല 200 ഡി​ഗ്രി​ക്കു മു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് ഉ​യ​ർ​ന്നു. ഇ​തോ​ടെ സം​ഭ​ര​ണി​ക്കു​ള്ളി​ലെ മ​ർ​ദം അ​തി​നു താ​ങ്ങാ​നാ​വു​ന്ന​തി​ല​ധി​ക​മാ​യി വ​ർ​ധി​ച്ചു. ഇ​ങ്ങ​നെ അ​മി​ത​മ​ർ​ദം വ​രു​ന്പോ​ൾ സ്വ​യം തു​റ​ന്ന് വാ​ത​കം പു​റ​ന്ത​ള്ളു​ന്ന​തി​നു​ള്ള സം​വി​ധാ​നം സം​ഭ​ര​ണി​യി​ൽ ഉ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നു. ഈ ​സം​വി​ധാ​നം പ്ര​വ​ർ​ത്തി​ച്ച് വ​ൻ​തോ​തി​ൽ വി​ഷ​വാ​ത​കം പു​റ​ന്ത​ള്ളി. രാ​സ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​നം ചെ​റു​ക്കാ​ൻ ശേ​ഷി​യു​ള്ള ലോ​ഹ​ങ്ങ​ൾ കൊ​ണ്ടാ​യി​രു​ന്നി​ല്ല വാ​ത​ക​ക്കു​ഴ​ലു​ക​ൾ നി​ർ​മി​ച്ചി​രു​ന്ന​ത്. അ​വ രാ​സ​പ്ര​വ​ർ​ത്ത​ന​ത്തി​ൽ ദ്ര​വി​ക്കു​ക​യും ചെ​യ്തു. ഫോ​സ്ജീ​ൻ, ഹൈ​ഡ്ര​ജ​ൻ സ​യ​നൈ​ഡ്, കാ​ർ​ബ​ണ്‍ മോ​ണോ​ക്സൈ​ഡ്, നൈ​ട്ര​ജ​ൻ ഓ​ക്സൈ​ഡു​ക​ൾ എ​ന്നീ വി​ഷ​വാ​ത​ക​മി​ശ്രി​ത​ങ്ങ​ളും മീ​ഥൈ​ൽ ഐ​സോ​സ​യ​നേ​റ്റും അ​ന്ത​രീ​ക്ഷ​ത്തി​ലേ​ക്ക് വ്യാ​പി​ച്ചു. ശ്വാ​സ​നാ​ളി​യി​ലെ പു​ക​ച്ചി​ലോ​ടെ ആ​ളു​ക​ൾ ഉ​റ​ക്ക​ത്തി​ൽ നി​ന്ന് ഞെ​ട്ടി​യെ​ഴു​ന്നേ​റ്റു. ഓ​ടി ര​ക്ഷ​പ്പെ​ടാ​ൻ പോ​ലു​മാ​കാ​തെ ഒ​ന്നോ ര്ണ്ടോ ​ചു​വ​ടു​വ​ച്ച​പ്പോ​ഴേ​ക്കും ജ​ന​മൊ​ന്നാ​കെ മ​രി​ച്ചു​വീ​ണു.

മു​പ്പ​ത് മെ​ട്രി​ക് ട​ണ്‍ വി​ഷ​വാ​ത​ക​മാ​ണ് കു​ഴ​ലി​ൽ​നി​ന്നും പു​റ​ത്ത് വ​ന്ന​ത്. കാ​റ്റ് അ​തി​നെ ന​ഗ​ര​ത്തി​ന്‍റെ തെ​ക്ക് ഭാ​ഗ​ത്തേ​ക്ക് കൊ​ണ്ടുപോ​യി. കൊ​ടും ത​ണു​പ്പി​ൽ തു​ണി​ക്കു​ള്ളി​ൽ ചു​രു​ണ്ട് ഉ​റ​ങ്ങി​ക്കി​ട​ന്ന​വ​രു​ടെ മു​ക​ളി​ലേ​ക്ക് അ​ത് വ്യാ​പി​ച്ചു. മ​ര​ണ​ത്തി​ന്‍റെ പി​ടി​യി​ൽ അ​മ​രാ​തെ വ​ന്ന​വ​ർ ജീ​വ​ച്ഛ​വ​ങ്ങ​ളാ​യി.

ത​ക​ര​പ്പാ​ട്ട​കൊ​ണ്ടും മ​റ്റും ത​ട്ടി​പ്പ​ട​ച്ച കു​ടി​ലു​ക​ളി​ൽ ത​ണു​പ്പി​നെ പ്ര​തി​രോ​ധി​ക്കാ​നാ​കാ​തെ കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങു​ന്ന​വ​രെ​യും റെ​യി​ൽ​വേ സ്റ്റേ​ഷ​നി​ലും ബ​സ് സ്റ്റാ​ൻ​ഡി​ലും ക​ട​ത്തി​ണ്ണ​ക​ളി​ലും മ​റ്റും രാ​ത്രി ക​ഴി​ച്ചു​കൂ​ട്ടു​ന്ന​വ​രെ​യു​മാ​ണ് കൊ​ല​യാ​ളി​പ്പു​ക ആ​ദ്യം ആ​ക്ര​മി​ക്കു​ന്ന​ത്. ജ​ന​ലും വാ​തി​ലു​മ​ട​ച്ചി​ട്ട് സു​ര​ക്ഷി​ത​മാ​യ വീ​ടി​ന​ക​ത്തു കി​ട​ന്നു​റ​ങ്ങി​യ​വ​ർ വി​വ​ര​മ​റി​യാ​ൻ പി​ന്നെ​യും സ​മ​യ​മെ​ടു​ത്തു.ക​ന്നു​കാ​ലി​ക​ളും വ​ള​ർ​ത്തു മൃ​ഗ​ങ്ങ​ളും പ​ക്ഷി​ക​ളും നി​ര​ക്കെ ച​ത്തുവീ​ണു. മ​രി​ച്ച​വ​രു​ടെ​യും പി​ട​യു​ന്ന​വ​രു​ടെ​യും ബോ​ധം ന​ഷ്ട​പ്പെ​ട്ട​വ​രു​ടെ​യും ശ​രീ​ര​ങ്ങ​ൾ കൊ​ണ്ട് തെ​രു വീ​ഥി​ക​ൾ നി​റ​ഞ്ഞു.

റെ​ജി ജോ​സ​ഫ്